Matbuot xizmatiYangiliklarMoliyaviy piramida qurbonlari bilmagan haqiqatlar

Moliyaviy piramida qurbonlari bilmagan haqiqatlar

Kichik sarmoya kiritish evaziga katta daromad va ko‘p foyda olishingiz mumkin deb e’tiboringizni jalb qilishayotgan bo‘lsa, bilingki bu moliyaviy piramidadir.

“Ko‘proq foyda olaman” deb firibgarlar tuzog‘iga tushib qolmang!

Moliyaviy piramida o‘zi nima?

Omonatlardan yuqori foiz olishni va’da berish evaziga aholidan pul olishning firibgarlik sxemasi moliyaviy piramida deyiladi. Moliyaviy piramida noqonuniy investitsiya tizimi bo‘lib, unda investorlar yangi investorlarning badallaridan daromad oladilar. Aslida oddiy odam uchun bu xuddi foydali investitsiyaday ko‘rinadi. Pullar doimiy yangi ishtirokchilarni jalb qilish evaziga beriladi. Ishtirokchilar pul tikishidan tashqari loyihaga yangi a’zolar qo‘shadi – piramida ham o‘sib boraveradi.

Hamma firibgarlar o‘z faoliyatini moliyaviy piramida, deb aytavermaydi. Ko‘pincha ular o‘zini investitsion korxona sifatida ko‘rsatadi. Yorqin va e’tiborni tortadigan nomlar bilan paydo bo‘ladi: istiqbolli biznes, yuqori texnologiyali kompaniya, innovatsion loyiha…

Moliyaviy piramida asoschilari aksiya va obligatsiyalar, kriptovalyuta va ko‘chmas mulk sotib olishni taklif qiladi. Pullarni katta, foydali qurilish va qishloq xo‘jaligiga, oltin qazib olish yoki IT-startaplariga sarmoya sifatida kiritilishiga va’da beradi.

Bugungi kunda piramidalar ko‘proq internet loyiha ko‘rinishida amalga oshirilmoqda. Lekin onlayn reklamalarda faollik qilib, potensial investorlar bilan shaxsiy muloqotni uyushtirayotgan “biznesmenlar” ham mavjud.

Piramida quruvchilari ijtimoiy tarmoqlardagi tematik guruhlarda yorqin reklama, shahar markazidan chiroyli va qulay ofislarga taklif qilishi bilan yangi a’zolarni jalb etadi.
Ko‘pchilik shunday yolg‘on va’dalarga uchib, qarshisida haqiqiy kompaniyami yoki moliyaviy “pufak”mi – farqlay olmaydi.

Moliyaviy piramidani quyidagi belgilar orqali aniqlash mumkin:

Kompaniya fuqarolardan pul jamg‘aruvchi faoliyat bilan shug‘ullanishi haqida bank litsenziyasiga ega bo‘lmaydi.

Bunday kompaniyalar odatda ularning faoliyati litsenziya talab qilmasligi, ular “maxsus” faoliyat bilan shug‘ullanishini ta’kidlaydi.

Aslida esa qonun bilan tartibga solinishi kerak bo‘lgan faoliyat turi bilan shug‘ullanadi. Shuning uchun agar kompaniyaning bank yoki Moliya vazirligi tomonidan tasdiqlangan litsenziyasi mavjud bo‘lmasa – bu haqda jiddiy o‘ylab ko‘rish kerak.

Hech qanday zararlarsiz (xavfsiz) katta foyda va’da qiladi.

Tashkilot faol reklama qilinadi va bozor darajasidan ancha baland daromad va’da qilinadi.

Shu bilan birga, daromadni hisoblash sistemasi juda murakkab va tushunarsiz bo‘ladi. Hisoblashda adashtirib yuborish uchun qiyindan qiyin, uzoq formulalar beriladi. Xavf yo‘qligiga ishontiriladi.

Shuningdek, yangi mijozlar olib kelish sharti qo‘yiladi.

Jalb qilingan har bir yangi omonatchi hisobidan foyda undirib berilishi va’da qilinadi. Shunday qilib, firibgarlar imkon qadar ko‘proq odamni bu noqonuniy ishga jalb qilishga, ulardan ko‘proq pul yig‘ishga va oxir-oqibatda qochib ketishga harakat qiladi.

Tizimning shaffof emasligi.

Kiritilgan investitsiyalar tasdiqlanmaydi va pullar aynan qayerga ketishini bilishning imkoni bo‘lmaydi.

Mijozga faqat chiroyli taqdimotlar ko‘rsatiladi, moliyaviy hujjatlar esa ko‘rishga berilmaydi, chunki hujjatlarning o‘zi bo‘lmaydi ham. Pullarni kompaniya bilan tuzilgan shartnomada ko‘rsatilgan rekvizitlar orqali emas, boshqa yuridik shaxs hisobiga, jismoniy shaxsning bank kartasiga, telefon raqamiga yoki elektron hamyonga o‘tkazish so‘raladi.

Yoki naqd pul ko‘rinishida to‘lash so‘raladi va to‘lov haqida chek ham, tushumni tasdiqlovchi hujjat ham berilmaydi. Natijada esa investor investitsiya kiritganini hech qanday yo‘l bilan isbotlay olmaydi.

Kompaniya saytida aloqa uchun hech qanday ma’lumot bo‘lmaydi.

Kompaniya saytida telefon raqami, e-mail, pochta manzili ko‘rsatilmaydi. Mijoz faqat chatlar yoki messenjerlar orqali operatorlar bilan bog‘lanishi mumkin yoki qayta aloqaga chiqish uchun buyurtma qoldirishi mumkin.

Kompaniya haqida boshqa qo‘shimcha ma’lumotlar bo‘lmaydi. O‘zining kontakt-ma’lumotlarini faqat firibgarlargina yashiradi. Muammo yuzaga kelganida esa na jabrlanuvchi, na militsiya xodimlari ularni topa oladi.

Shu belgilardan bittasiga bo‘lsa ham duch kelinsa, ro‘parada kim turgani haqida jiddiy o‘ylab ko‘rish zarur.

Yuqorida eng ommalashgan sxemalarnigina keltirdik. Ammo vaqt o‘tgan sayin piramida uslublari ham o‘zgarib, ko‘payib bormoqda.

 

Bo‘limlar

So'nggi yangiliklar

OTB O‘zbekistonga korxonalar va iqtisodiy o‘sishni rag‘batlantirish uchun 100 mln dollar ajratdi

6 dekabr kuni Osiyo taraqqiyot banki (OTB) O‘zbekistonda kichik va o‘rta korxonalarni qo‘llab-quvvatlash va iqtisodiy o‘sishni rag‘batlantirish uchun 100 million dollar miqdorida siyosat choralariga...

Tadbirkorlardan ortiqcha yig‘ib olingan ijtimoiy soliq summasi ularning hisobvaraqlariga qaytariladi

Yakka tartibdagi tadbirkorlardan noto‘g‘ri yig‘ib olingan ijtimoiy soliq summalari ularning hisobvaraqlariga qaytarilmoqda. Bu haqda Soliq qo‘mitasi ma’lum qildi.1 dekabr kuni Soliq qo‘mitasi ma’lumotlar bazasida yakka...

O‘zbekiston farovonlik reytingida 100-o‘rinni egalladi

Angliyaning Legatum Institute xalqaro tahliliy markazi mamlakatlarning farovonlik darajasi bo‘yicha navbatdagi reytingini e’lon qildi (Legatum Prosperity Index 2023). O‘zbekiston ushbu reytingda dunyoning 167 davlati orasida 100-o‘rinni egalladi. Bu...

Noyabrda oylik inflyatsiyaning o‘sish sur’ati biroz oshdi

Noyabr oyida iste’mol narxlari indeksi 1,13%ga o‘sdi. Ko‘rsatkich so‘nggi besh yildagi noyabr oyi uchun eng past darajani qayd etgan. Bu haqda Statistika agentligi hisobotida keltirilgan.Yil boshidan...

“Standard & Poor’s” kelgusi yillarda O‘zbekiston bank sohasida raqobat kuchayishini kutmayapdi

“Standard & Poor’s” reyting agentligi yaqin bir necha yil ichida O‘zbekiston bank sohasida raqobat kuchayishini kutmayapdi. Bu haqda kompaniya hisobotida keltirilgan.S&P hisob-kitoblariga ko‘ra, 2023−2026 yillarda o‘rtacha...

Shavkat Mirziyoyev SPЕKA sammitida qanday takliflarni bildirdi?

Shavkat Mirziyoyevning BMTning Markaziy Osiyo iqtisodiyoti uchun maxsus dasturi — SPЕKA sammitida ishtirok etib, nutq so‘zladi.Davlat rahbari dastur doirasida hamkor mamlakatlar bilan amalga oshirish bo‘yicha bir...