2025-yil 29-aprelda BMTning Nyu-Yorkdagi bosh qarorgohida BMT Bosh Assambleyasi O‘zbekiston tashabbusi bilan 29-aprelni Xalqaro zilzila qurbonlarini xotirlash kuni deb e’lon qilish to‘g‘risidagi rezolyutsiyani bir ovozdan qabul qildi.

Hujjatga dunyoning barcha mintaqalaridan 80 dan ortiq davlat hammualliflik qilgan.

Rezolyutsiya O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining zilzila qurbonlariga hurmat ko‘rsatish va bu borada xalqaro hamkorlik zarurligini eslatish maqsadida xotira va birdamlik kunini ta’sis etish to‘g‘risidagi tashabbusiga asoslangan.

2023-yil 16-mart kuni bo‘lib o‘tgan Turkiy davlatlar tashkilotining navbatdan tashqari sammitida Davlatimiz Rahbari tomonidan favqulodda vaziyatlar bo‘yicha ixtisoslashgan xalqaro tuzilmalar bilan amaliy hamkorlikni kuchaytirish zarurligiga alohida e’tibor qaratilgandi.

Xalqaro zilzila qurbonlarini xotirlash kuni ilk bor 2026-yil 29-aprel kuni nishonlanadi. Bu sana 1966-yilda Toshkent shahrida sodir bo‘lgan vayronkor zilzilaning 60 yilligi munosabati bilan belgilandi.

Zilzilalar eng halokatli tabiiy ofatlardan biridir. Ular barcha tabiiy ofatlar orasida nisbatan kichik ulushni tashkil etishiga qaramay, ko‘pincha eng fojiali oqibatlarga olib keladi.

Rezolyutsiya BMTga a’zo davlatlar, BMT tizimidagi muassasalar va boshqa xalqaro tashkilotlarni Xalqaro kunni nishonlashga, xususan, aholini xabardorligini oshirish, favqulodda vaziyatlarga chidamlilik va tayyorgarlikni kuchaytirishga qaratilgan axborot-targ‘ibot tadbirlarini o‘tkazish orqali ko‘maklashishga chaqiradi.

Hujjatning qabul qilinishi jahon hamjamiyati tomonidan yuqori baholandi. Dunyoning turli burchaklarida zilzilalar tez-tez sodir bo‘layotgan sharoitda ushbu tashabbusning dolzarbligi alohida ta’kidlanmoqda.

Ushbu rezolyutsiyaning ma’qullanishi O‘zbekistonning xalqaro maydondagi nufuzi ortib borayotganini, shuningdek, butun insoniyat manfaatlariga xizmat qiluvchi global yechimlarni ilgari surishdagi hissasini yana bir bor tasdiqlaydi.

Davlat rahbariga kambag‘al oilalarni qo‘llab-quvvatlash, nogironligi bo‘lgan shaxslarning bandligini ta’minlash, ijtimoiy xizmatlar qamrovi va turlarini kengaytirish chora-tadbirlari bo‘yicha axborot berildi.

Mamlakatimizda ehtiyojmand insonlar alohida e’tiborga olinib, moddiy va ma’naviy qo‘llab-quvvatlanmoqda. “Kambag‘allikdan farovonlik sari” dasturi asosida bunday oilalarga mehnat, ta’lim, sog‘liqni saqlash kabi sohalarda ko‘maklashilmoqda. Shu bilan birga, bu juda keng va uzluksiz jarayon bo‘lib, doimiy takomillashtirishni taqozo etadi. Jumladan, kambag‘al oilalarni ularning ijtimoiy-iqtisodiy holatiga qarab, uch toifada qo‘llab-quvvatlash taklif qilinmoqda.

Kambag‘al oilalarga 100 dan ortiq turdagi ijtimoiy xizmat, yordam va imtiyozlar taqdim etiladi. “Kambag‘al oilalar reestri”ga kiritish tartib-taomillari qonunchilik hujjati darajasida belgilanadi. Ularni kambag‘allikdan chiqarish bo‘yicha individual rejalar tasdiqlanib, manzilli xizmat va yordamlar ko‘rsatiladi. Bunday insonlar bandligini cheklovchi omillar bartaraf etilib, muayyan daromad topishiga sharoit yaratiladi.

Kambag‘al oila farzandlari maktabdagi uzaytirilgan kun guruhlari uchun to‘lovdan ozod qilinadi, a’lo bahoga o‘qiganlar oromgohlarda bepul dam olishi mumkin bo‘ladi. Kambag‘al oiladan chiqqan a’lochi talaba-qizlarga bazaviy stipendiyaning 2 baravari miqdorida maxsus stipendiya to‘lanadi.

Taqdimotda nogironligi bo‘lgan shaxslarning bandligini ta’minlash choralari haqida ham axborot berildi.

Unga ko‘ra, nogironligi bor insonlarni ishga olgan yengil sanoat korxonalariga soliq imtiyozlari berish, bunday xodimlar uchun ijtimoiy soliq stavkasini pasaytirish, tadbirkorlarga Ijtimoiy himoya davlat jamg‘armasi hisobidan 500 million so‘mgacha subsidiya ajratish kabi rag‘batlar ko‘zda tutilmoqda.

Shuningdek, elektron savdo maydonchasi orqali nogironligi bor shaxslarga tegishli tovar va xizmatlarni xarid qilish miqdori oshiriladi. Ularga kasb-hunar o‘rgatish uchun texnikumlarda inklyuziv ta’lim guruhlari tashkil etiladi.

O‘zgalar parvarishiga muhtoj shaxslarga ijtimoiy xizmatlar qamrovi va turlarini kengaytirish maqsadida “Faol hayotga qadam” dasturi joriy etiladi. Bunday insonlarga kunduzgi qatnov asosida yoki uyda qarab turish, maishiy yumushlarda ko‘maklashish, yo‘qotilgan harakat faolligini qayta tiklash, kasalliklarning oldini olish kabi tibbiy-ijtimoiy xizmatlar yo‘lga qo‘yiladi.

Davlatimiz rahbari takliflarni ma’qullab, ularni tizimli yo‘lga qo‘yish va bajarilishini nazorat qilish bo‘yicha ko‘rsatmalar berdi.

Vazirlar Mahkamasining “Umumiy o‘rta taʼlim sohasi xodimlari oʻrtasida “Yil oʻqituvchisi” hamda “Kasbiy mahorat yetakchisi” tanlovlarini tashkil etish va oʻtkazish chora-tadbirlari toʻgʻrisida“gi qarori imzolandi.

Qarorga koʻra, “Yil oʻqituvchisi” hamda “Kasbiy mahorat yetakchisi” tanlovlari 2026-yildan boshlab har ikki yilda bir marta oʻtkaziladi. “Yil oʻqituvchisi” tanloviga nomzodlar oʻzlari dars beradigan bitta fandan, boshlangʻich sinf oʻqituvchilari esa boshlangʻich taʼlim yoʻnalishida ishtirok etadi. Ishtirokchilar vazirlikning maxsus platformasi orqali roʻyxatdan oʻtadi.

⏺ Tanlov uch bosqichda oʻtkaziladi:

birinchi bosqichda — nomzodlarning mutaxassislik fani, pedagogik mahorati va kasb standarti boʻyicha nazariy bilimlari baholanadi;

ikkinchi bosqichda — nomzodlarning pedagogik mahorati baholash mezonlari asosida hakamlar hayʼati hamda pedagoglar tomonidan baholanadi. Bunda nomzod oʻtgan darsning videoyozuvi baholash uchun maxsus platformaga joylashtiriladi;

uchinchi bosqichda — nomzodlarning maʼnaviy-maʼrifiy faoliyati hamda kitobxonligi baholanadi.

Tanlov yakunlariga koʻra, har ikki yilda bir marta oktabr oyida gʻolib deb topilgan har bir nomzod reyestri Vazirlik tomonidan yuritiladigan hamda Vazirlikning rasmiy veb-saytiga joylashtiriladigan QR-kodli sertifikat bilan taqdirlanadi.

Ushbu sertifikat asosida gʻoliblar Maktabgacha va maktab taʼlimi vaziri jamgʻarmasiga qoʻshimcha ajratilgan mablagʻlarni qayta taqsimlash hisobidan bazaviy hisoblash miqdorining 1 400 baravariga teng pul mukofoti bilan taqdirlanadi.

Pedagogik mahorat markazlari direktorlari oʻrtasida “Kasbiy mahorat yetakchisi” tanlovida esa ishtirokchilarning 4 ta yoʻnalish boʻyicha faoliyati natijalari oʻrganiladi. Bular — hududda taʼlim sifatini oshirish boʻyicha erishilgan natijalar, moliyaviy barqarorlikni taʼminlash boʻyicha erishilgan natijalar, zamonaviy uslubda taʼlim jarayonini tashkil etish boʻyicha erishilgan natijalar, Markazni tajribali kadrlar bilan taʼminlash va zamonaviy boshqaruv usullarining joriy qilinganligi.

Gʻoliblar bazaviy hisoblash miqdorining 1 400 baravariga teng pul mukofoti bilan taqdirlanadi.

Bu haqda AOKAda o‘tkazilgan brifingda Oila va xotin-qizlar qo‘mitasi axborot xizmati rahbari Saodat Boymirzayeva ma’lum qildi.

Qayd etilishicha, shu yil 2 million nafar xotin-qiz bandligini ta’minlash, 250 ming nafar xotin-qizni kasb-hunar va tadbirkorlikka o‘qitish, 250 ming nafar xotin-qizni oliy ta’lim bilan qamrab olish hamda 50 ming nafar ehtiyojmand xotin-qizni sanatoriylarda sog‘lomlashtirish hamda ularda tadbirkorlik ko‘nikmalarini shakllantirish bo‘yicha motivatsion seminarlar tashkil etish kabi 4 ta eng muhim maqsadli ko‘rsatkichga erishish rejalashtirilgan.

2025 yilda 250 ming nafar xotin-qizni oliy ta’lim bilan qamrab olish bo‘yicha Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi bilan birgalikda prognoz ko‘rsatkichlar ishlab chiqildi. Maqsadli ko‘rsatkichning bajarilishi yuzasidan xotin-qizlarni oliy ta’limga qamrab olish bo‘yicha «yo‘l xaritasi» tasdiqlanib, ijroga yo‘naltirilgan.

O‘quvchilarni kasb-hunarga yo‘naltirish va psixologik-pedagogik respublika tashxis markazi, respublikaning barcha umumiy o‘rta ta’lim maktablari direktorlari va mahalla xotin-qizlar faollari tomonidan joriy yil aprel oyida 221 ming 17 nafar 11-sinf bitiruvchi qiz o‘rtasida OTMlarga jalb etish bo‘yicha so‘rovnoma o‘tkazildi.

Ulardan 196 ming  811 nafari oliy ta’lim tizimida, 11 ming 31 nafari texnikumlarda o‘qish istagini, 5 ming 999 nafari kasbga tayyorlash markazlarida o‘qib, tadbirkorlik bilan shug‘ullanmoqchiligini va 7 ming 176 nafari ishlamoqchiligini ma’lum qildi.

So‘rovnomaga ko‘ra, qizlarning 102 ming 36 nafari qo‘shimcha fan to‘garaklariga, 19 ming 949 nafari oilasidagi ijtimoiy masalalarni hal etishga ehtiyoji borligini ma’lum qilgan. 33 ming  526 nafari boshqa turli masalalar yuzasidan ko‘makka muhtojligi, 77 ming 227 nafari oliy ta’lim muassasasiga kirishda ko‘makka muhtoj emasligini bildirgan.

Yurtimizda bog‘dorchilikning eng muhim tarmoqlaridan biri uzumchilik sanaladi. Chunki uzumchilik sermahsul, serdaromad soha.

Uzumning sanoatbop navlarini ko‘paytirish, qayta ishlash, sohaga ilm-fan yutuqlarini keng joriy etish, eksport salohiyatini oshirish borasida izchil ishlar amalga oshirilmoqda.

Xususan, Qishloq xo‘jaligi vazirligi matbuot xizmatining ma’lum qilishicha, yangi bog‘ va uzumzorlar barpo etuvchilarga 18 foiz stavkada 7 yillik kredit beriladi, shundan 3 yili imtiyozli davrdir.

Qayd etilishicha, kredit bosqichma-bosqich ravishda yer tayyorlash (10%), ko‘chat va ekish (40%), sug‘orish tizimi (30%) va parvarish (20%) uchun ajratiladi. 1 gektarga eng ko‘pi bilan BHMning 500 baravaricha kredit berilishi ko‘zda tutilgan.

Ma’lumotlarga ko‘ra, uzum maydonlari bo‘yicha Ispaniya, Fransiya, Xitoy, Italiya, Turkiya yetakchi 5 mamlakat qatoridan o‘rin olgan. O‘zbekiston 181 ming gektar uzum maydonlari bilan 7-o‘rinni egallagan. Hosildorlik bo‘yicha esa Hindiston, Xitoy, AQSH, JAR, O‘zbekiston yetakchi hisoblanadi.

Uzumchilikni rivojlantirish uchun mamlakatimizda yetarli salohiyat mavjud.