Airbnb. Qanday qilib 3 oddiy yigit biznesning yangi modeliga asos solishdi?
Amerikaning Fortune jurnali muharriri, yuqori texnologik kompaniya va startaplar bo‘yicha mutaxassis Li Gallaxer tunash uchun kamtarona joy izlash servisidan onlayn-gigantga aylana olgan Airbnb kompaniyasining yaratilish tarixi va rivojlanishi haqida kitob yozdi. Gallaxer “firma siri”ni ochadi va Airbnb asoschilarining inqirozli vaziyatlardan chiqish bo‘yicha maslahatlarini keltiradi.
Iqtibos:
“Kompaniya asoschilari yengib bo‘lmasdek tuyulgan to‘siqlarni bosib o‘tishdi. Ularga hech kim ishonmasdi. Ular qaynoq yelim, sarmoyadorlarning muzdek munosabati, zo‘riqishlar sabab uyqusiz tunlar va ota-ona xavotirini boshdan kechirdi. Biroq hozir biznesning oliy ligasiga yetib kelishdi. Demak ularni oldinda murakkabliklarning yuqori darajasi kutib turardi”.
Tamoyillar
Amerikaning CIO jurnali “Sarmoyalashning Stiv Jobsi” deb atagan Rey Dalio – investitsion dunyoning eng ahamiyatli shaxslaridan biridir. 26 yoshida o‘z xonadonidan turib, (yana olti yil normal ofisi bo‘lmagan) keyinchalik dunyodagi eng yirik fondga aylangan Bridgewater Associates xedj-fondiga asos soldi, uning o‘zi esa jahonning eng badavlat va obro‘li kishilari ro‘yxatidan mustahkam joy egalladi. Uning so‘zlariga qaraganda, kitobni boshqalarga muvaffaqiyatli bo‘lishga yordam berish uchun yozgan. Chunki tamoyillar (ham hayotiy, ham ish bilan bog‘liq) barini tizimlashtirish, qarorlarni tezroq qabul qilish va hayot darajasini oshirish imkonini beradi.
Iqtibos:
“Tamoyillar — bu odam xulq-atvori asosi bo‘lgan, unga hayotda erishmoqchi bo‘lgan maqsadlarni qo‘lga kiritish imkonini beradigan fikrlardir. Maqsadga yetish uchun ularni turli vaziyatlarda qayta-qayta o‘zgartirib, qo‘llash mumkin. Samarali tamoyillar to‘plamini muvaffaqiyatning yaxshi kitobi bilan taqqoslash mumkin. Barcha muvaffaqiyatli kishilar ularga muvaffaqiyatli bo‘lishda yordam beradigan tamoyillarga qarab ish tutadi”.
Matryoshka. Biznesni xorijliklar bilan qanday yuritish kerak
Endi Freka — amerikalik bo‘lib, deyarli 2 yil davomida Rossiyada o‘z biznesini yuritmoqda. Kitobning nomi muallifning Moskvada ilk marta xarid qilgan buyumi bilan bog‘liq bo‘lib, hozirda u rossiyalik mahsulot va xizmatlar ramziga aylangan. Freka kitobxonni xorijiy hamkorlar bilan munosabatlarni yo‘lga qo‘yish va jahon bozorida o‘z biznesini to‘g‘ri targ‘ib qilishga o‘rgatadi.
Iqtibos:
“G‘arblik mijoz uchun shaffoflik juda muhim. Shuning uchun biznesingiz qanday qurilgani borasida istiqboldagi mijozlarga maksimal batafsil ma’lumot berish – a’lo darajadagi yo‘l. Ish bilan bog‘liq masalalarni qanday hal qilishingiz haqida detallarigacha so‘zlab bering. Bu istiqboldagi mijozlar ishonchini shakllantirishda yordam beradi”.
Spetsnaz usullari bilan biznesni boshqarish. Bosh direktorga aylangan snayperning maslahatlari
Brendon Uebb nostandart karera yo‘lini bosib o‘tdi: “dengiz mushuklari” – AQSh dengiz harbiy kuchlari elita spetsnazidan – Hurricane Group, Inc.shaxsiy media tarmoq egasigacha. O‘z kitobida harbiy va biznes-tajribasidan kelib chiqib, har qanday vaziyatlarga moslashish va muammolarni nostandart yo‘l bilan yechish bo‘yicha maslahatlar beradi. Bu yerda “muvaffaqiyatli biznesmenlarning yetti tamoyillari” va ko‘plab tadbirkorlarning tajribasi to‘plangan.
Iqtibos:
“Bunkerda yashab bo‘lmaydi. Tashqi dunyodan nafaqat xavf balki yoqimli imkoniyatlar ham keladi. Kichik firma egasi ham, mayda korxona xo‘jayini ham, yakka tadbirdagi tadbirkor ham, yirik kompaniya rahbari ham biznesning boshqa sohalari uning faoliyati bilan bog‘liq bo‘lmagani sabab ulardan yuz o‘girib ketishi mumkin emas. Balki bugun bog‘liq emasdir, lekin ertaga nima bo‘lishini hech qachon bilmaysan”.
Agile: Loyihalarni baholash va rejalashtirish
Kitob muallifi, loyihalarni rejalashtirish sohasi mutaxassisi Mayk Kon kitobxonlarga ishga agile-yondashuv haqida gapirib, biznes-loyihalarni o‘z vaqtida va byudjyetdan chiqmasdan amalga oshirish uchun zarur bo‘lgan instrumentlarni ochib beradi. Kon aniq misollar, amaliy tavsiyalar, usullar va grafiklar bilan o‘rtoqlashadi.
Iqtibos:
“Agile-rejalashtirish mahsulotni ishlab chiqishning umumiy savol – qanday resurslar bilan qanday funksiyalarga erishish va qancha vaqt davomida amalga oshirish kabi masalalarga optimal javobni topishdan iborat.Agile-yondashuv bu savolga muvaffaqiyatli javob berish imkonini beradi”.
Boshqaruvning Osiyocha usuli: Xitoy, Yaponiya va Janubiy Koreyada biznes qanday boshqariladi
Muallif Sing Ong Yuning fikriga ko‘ra, g‘arb kompaniyalari ratsionallik va samaradorlik tushunchalari bilan ish ko‘radi, sharqliklar uchun esa axloq-odob kodeksi va o‘zaro munosabatlar muhimroq. Singapurlik biznes-maslahatchi o‘z kitobida boshqaruvning turli modellari, muvaffaqiyat va g‘arb kompaniyalarining Osiyo bozorlaridagi omadsizliklaridan misollar keltiradi. Bu kitob ishbilarmonlik madaniyati va Osiyolik hamkasblar bilan mustahkam munosabat o‘rnatishni istaganlar uchun foydali yo‘lboshlovchiga aylanadi.
Iqtibos:
“G‘arbdagi menejyerlar biznesni yuritishning sharqiy usullariga moslashishlari zarur, Osiyolik rahbarlar esa g‘arbdagi biznes-amaliyotni tushunishlari lozim. Shuning uchun menejyerlar ko‘priklar qurish va sharq hamda g‘arb amaliyotining eng yaxshi elementlarini o‘zaro birlashtirishni o‘rganishlari lozim”.
Xaypdan pul ishlang. Qaroqchilar, xakerlar, dilerlar va tartibli jamiyatda gapirilmaydiganlardan nimani o‘rganish mumkin
Innovatsiya bo‘yicha mutaxassislar Aleks Kley va Kira May Fillips tadqiqoti markazida xayp iqtisodiyoti yotadi. Ularning fikriga ko‘ra, mazkur usul innovatsiyalar va nostandart biznes-yechimlar topishga yordam beradi. Mualliflar kitobxona biznes-tafakkurniing odatiy chegaralaridan chiqib, rezonans mavzuda qanday qilib pul topish mumkinligini o‘rgatishadi. Buning uchun maxsus falsafani tushuntirib, o‘z maqsadlariga erishish yo‘lida qoidalarni buzadiganlar (shu jumladan, kompyuter xakerlari, prankerlar yoki xarobada yashaydiganlar)ning beshta belgisini tasvirlaydilar: quvvatga egalik, ig‘voga moyillik, qat’iylik va mimikriya (ba’zi hayvon va o‘simliklarning o‘z muhitidan ajratib bo‘lmaydigan shakl va tusi).
Iqtibos:
“Muvaffaqiyatli tadbirkor bo‘lish uchun zarur bo‘lgan sifatlar orasida bittasi keskin ravishda ajralib turadi: jamiyatga qarshi xulq-atvorga o‘smirlarga xos moyillik“.
PIXAR. Qayta ishga tushirish. Inqirozlarga qarshi boshqaruv bo‘yicha betakror kitob
Lourens Levi 12 yil davomida u 2006 yilda Disney’ga sotib yuborilguniga qadar Amerikaning Pixar kinostudiyasi moliyaviy direktori lavozimini egallagan. O‘z kitobida Stiv Jobsning qo‘ng‘irog‘idan keyin Pixar’da ish boshlagani, ko‘ngilochar sanoatning o‘ziga xosligi, kompaniyaga uzoq yillar mobaynida gullab-yashnash imkonini bergan strategik va biznes vazifalar haqida so‘zlaydi.
Iqtibos:
“Pixar’ning yaratilishi yangi tog‘ning cho‘qqisini itaruvchi yuqori bosim ostida tektonik qoplama tagidagi azobli harakatga o‘xshardi. Qoplamalardan biri innovatsiyalarning yuqori kuchidan iborat edi: oliy adabiy va ijodiy asarlarga intilish, yangi kashfiyotlar, kompyuter animatsiyalari yordamida ularni yetkazishga bo‘lgan harakat. Boshqa qatlam esa haqiqiy hayotdagi boshqa qiyinchiliklarni o‘z bo‘yniga olgandi: pul ishlab topish, kino chiptalarining sotilishi, ishlab chiqarish tezligini oshirish. Bu ikki kuch bir-biri bilan to‘qnashar, yer silkinishlari va keyingi itarishlarni yuzaga keltirardi”.
Ko‘m-ko‘k okeanga o‘tish
INSEAD V. biznes-maktabi Strategiya va xalqaro menejment biznes-nazariyachilari va professorlar Chan Kim va Rene Moborn “Ko‘m-ko‘k okean strategiyasi” bestselleri mualliflari kitobxonlarni muvaffaqiyatli tadbirkorlik strategiyasi bilan tanishtirishda davom etishmoqda. Ular to‘lgan bozorlarda kuchli raqobatni yengib o‘tgan ko‘plab kompaniyalar tajribasini o‘rganib, muvaffaqiyat uchun ijodkorlikni ishga solish va ishonchni mustahkamlash kerak, degan fikrga kelishdi. Tadqiqotchilar sizga, jamoangizga, tashkilotingizga yangi biznes-muhit – “ko‘m-ko‘k okean”ga o‘tish imkonini beradigan qadam-baqadam amalga oshiriladigan qo‘llanmani ishlab chiqishdi.
Iqtibos:
“Biz buni Eynshteyndan keyingi atomlashtirish deb nomladik: agar nimanidir bo‘laklarga bo‘lib, mayda qismlarga ajratsangiz va ularni birma-bir, navbatma-navbat bartaraf etishga diqqatni qaratsangiz, hatto juda jiddiy bo‘lib ko‘ringan muammo ham aqliy va ruhiy jihatdan hal etiladigan darajaga yetadi.
Agar odamlarda taassurot, yangi strategiyangizga ishonch uyg‘otsangiz, ular o‘zgarishlarni oxirigacha olib borishga harakat qilishadi”.
Yopishish uchun qilingan
Bestseller muallifi aka-uka Chip va Den Xiz — Stenford universiteti biznes maktabi va Dyuk Universiteti ijtimoiy tadbirkorlikni rivojlantirish markazi yetakchi mutaxassisi nima uchun ba’zi biznes-g‘oyalar “jon saqlab qolishi”, boshqalari esa aksincha ekani haqida o‘z-o‘zlariga savol berishadi. Ular “yopishqoq” g‘oyalarni keys (o‘rganiladigan holat) sifatida tanlab olib, g‘oyalarning hayotiy salohiyatini xotirada yopishqoq nazariya (Velcro theory of memory; biz avval bilganlar bilan solishtirish mumkin bo‘lgan ma’lumotlarni yaxshiroq eslab qolamiz) yordamida oshirish usullarini tasvirlashgan.
Iqtibos:
“Odamlarda o‘z g‘oyamizga qanday qilib qiziqish uyg‘otamiz? Biz ularni boshlaridan “tahlil shlyapasi”ni yechishga majbur qilamiz. Ularga o‘zimizning rahmdilligimizni namoyish etamiz. Ular befarq bo‘lmagan narsalar biz uchun ham qiziq ekanini ko‘rsatamiz”.